Ο δικός μας κι ο δικός τους βασικός μέτοχος

Για το βασικό μέτοχο έχουν γραφτεί τα πάντα. Ότι είναι ανεφάρμοστος, διότι δεν μπορείς να απαγορέψεις σε κανέναν να εκδίδει μια εφημερίδα στα ελληνικά στην Κύπρο, π.χ., ή στο Λουξεμβούργο και να τη διανέμει στην Ελλάδα. Ότι αντίκειται στο κοινοτικό δίκαιο κι ότι το άρθρο Ι-6 του Ευρωπαϊκού Συντάγματος που φέρει φόρα-παρτίδα την υπογραφή του πρωθυπουργού αναφέρει, επί λέξει: «Το Σύνταγµα και οι κανόνες δικαίου που θεσπίζονται από τα θεσµικά όργανα της Ένωσης στο πλαίσιο της άσκησης των αρµοδιοτήτων που της απονέµονται υπερισχύουν του δικαίου των κρατών µελών». Ότι μπορεί , για πλάκα, οποιοσδήποτε εκδότης επαρχιακής εφημερίδας να αγοράσει 1% των μετοχών μιας εισηγμένης κατασκευαστικής εταιρείας εκβιάζοντάς την, αφού δε θα μπορεί πια να παίρνει έργα. Όλα έχουν γραφτεί εκτός από ένα: πως ο νόμος για το βασικό μέτοχο ευνοεί τη διαπλοκή. Ας το γράψουμε εμείς λοιπόν.
Μα γιατί, θα πείτε. Μπορεί να ισχύουν όλ’ αυτά, αλλά τουλάχιστον βάζει τα δύο πόδια σ’ ένα παπούτσι στη διαπλοκή. Λοιπόν ο Vitto Tanzi, Διεθυντής Οικονομικων Υποθέσεων του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου αναφέρει σε μια μελέτη για τον εργοδότη του με θέμα τη διαφθορά ανά την υφήλιο: «[…] τουλάχιστον θεωρητικά, οι αυστηρότερες ποινές για τη διαφθορά μπορεί να μειώνουν τον αριθμό των κρουσμάτων διαφθοράς, αλλά μπορεί να αυξάνουν το ύψος της μίζας για όσες πράξεις διαφθοράς εξακολουθούν να συμβαίνουν». Και βέβαια, όλ’ αυτά δεν τα βγάζει από την κοιλιά του ο κ. Tanzi: τα βασίζει στην οικονομική ανάλυση του Νομπελίστα Garry Becker για το έγκλημα και την τιμωρία.
Πως ακριβώς συμβαίνει αυτό; Μα είναι προφανές. Αν κάποιος επιβάλλει δρακόντειους νόμους, τότε η οικονομική αξία του να τη σκαπουλάρεις ανεβαίνει. Όσο πιο δύσκολο είναι να γλιτώσεις από την τσιμπίδα του νόμου, κι όσο πιο επώδυνο είναι αν πιαστείς, τόσο δε μεγαλώνει το κίνητρο να τα «χώσεις» σ’ αυτόν που χειρίζεται την τσιμπίδα;
Το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι οι πολεοδομικές και φορολογικές διατάξεις. Είναι φτιαγμένες έτσι, που, ό,τι και να κάνεις, πάντα το όργανο του νόμου θα μπορεί να σε βρει εν αταξία. Άρα θα έχεις πάντα κίνητρο να συναλλαγείς με την εφορία και την πολεοδομία (δεν είναι τυχαίο, που μαζί με τους δήμους, θεωρούνται οι μεγαλύτερες εστίες διαφθοράς). Επίσης, δε θα έχεις κανένα κίνητρο να προσπαθήσεις να κινηθείς στα πλαίσια της νομιμότητας, αφού ότι και να κάνεις θα πρέπει να λαδώσεις. Αφού θα λαδώσεις που θα λαδώσεις, ας παρανομήσεις κιόλας για να μην πάει τζάμπα η μίζα.
Βάσει αυτής της ανάλυσης, ο νόμος για το βασικό μέτοχο πιάνει τους πάντες (που έτσι κι αλλιώς δεν είναι ακριβώς άγιοι). Το ερώτημα είναι αν θα πιάνει όντως τους πάντες, ή μήπως δε θα ενοχλήσει «τα δικά μας τα παιδιά»; Δεν είδα, π.χ., να ενοχλείται ιδιαίτερα ο κ. Σαραντόπουλος ο οποίος εύκολα και γρήγορα πούλησε την Απογευματινή. Πολύ εύκολα και γρήγορα, και χωρίς να παραπονεθεί καθόλου. Επίσης, μήπως έχει ακούσει ο κ. Ρουσόπουλος από τη σύζυγό του που εργάζεται στο Mega αν η περίφημη Manotick Holdings που εμφανίζεται στο μετοχολόγιο του καναλιού έχει σχέση με την οικογένεια Βαρδινογιάννη; Επίσης, μήπως, λέω μήπως, έχει ακούσει σε ποιον ανήκει το Star κι αν επιτρέπεται να συμμετέχει κανείς σε δύο τηλεοπτικά κανάλια;